Zondag 20 oktober 2024, Gezonden om te dienen

29B Gezonden om te dienen  TB, 20.10.24

Jesaja 53, 10-11; Heb. 4, 14-16; Mc. 10, 35-45

Wat maakt een mensenleven zinvol? Wanneer zeggen we dat iemand een grote betekenis heeft of had in het leven? Prijzen we iemand die veel gepresteerd heeft, die de loop van de geschiedenis een wending heeft gegeven? Vaak wel. In de lezingen van vandaag leggen Jesaja en Jezus een ander accent. Daar wordt de mens gepresenteerd die zijn leven geeft voor anderen.

Wie de profeet Jesaja bedoelt weten we niet precies. Hij schetst een lijdende dienaar die plaatsvervangend het leed van anderen op zich neemt. Het is geen wonder dat de leerlingen van Jezus hierin later de persoon van Jezus zelf zijn gaan herkennen. Maar dat heeft wel even geduurd.

Als Jezus vertelt over zijn toekomstig lijden, begrijpen de leerlingen daar niets van. Zonder blikken of blozen vragen Jacobus en Johannes aan Jezus om de beste plaatsen als Hij in zijn glorie komt. Waarschijnlijk hebben ze een groot rijk voor ogen, zoals lang geleden in de tijd van David. Ze zien zichzelf al zitten als een soort ministers.

Maar Jezus zegt: jullie weten niet wat je vraagt. Als ik nu gemarteld en gedood ga worden, wil je mijn lot dan delen? Kunnen jullie de beker drinken die Ik drink en gedoopt worden met de doop die Ik onderga? Ze luisteren niet, ze willen niet horen. Lijden komt in hun toekomstbeeld niet voor. Ze verwachten een glorierijke Messias.

Zijn wij verbaasd over die vraag van Jacobus en Johannes? Of kunnen we hen eigenlijk wel begrijpen? Het streven naar macht en status is van alle tijden. Anderen laten doen wat jij wil. En wie wil er nu niet een mooie positie hebben? Wie voelt zich niet gevlijd door erkenning? Niets menselijks is ons vreemd.

Maar Jezus zegt: streven naar macht en aanzien mag bij jullie, die mijn volgelingen wilt zijn, niet het geval zijn. Want macht, hoe goed bedoeld ook,  leidt bijna altijd tot misbruik. Tot het beschermen van de eigen positie, ten koste van anderen. Wie met mij mee wil doen, zegt Hij, wie wil leven zoals Ik, moet een dienaar van allen zijn. Hij moet rekening houden met anderen, hen werkelijk zien staan. Wil je vreugde beleven aan elkaar, draag dan elkanders lasten.

Streef naar een samenleving waarin iedereen het goed heeft. Wees bereid met minder genoegen te nemen en te delen. Wil je dienaar zijn in mijn Rijk, zegt Jezus, aanvaard dat dit lijden met zich mee kan brengen. Houd je ogen open voor lijdende mensen en vraag wat je voor hen kunt doen. Als het goed is, loopt een volgeling van Jezus niet voorbij aan het leed van anderen. In hun gezicht herkent hij of zij het gelaat van de gekruisigde.

Er is een oud verhaal over twee broers (Tolboom). Zij hadden gehoord dat er ergens een prachtige stad bestond, waarin ieder volmaakt gelukkig was. Beiden gingen op weg naar die stad, ieder langs een andere weg. De eerste stapte rusteloos door, zonder op zijn tocht iets te zien van de mensen en de natuur. De tweede broer ging ook op weg, maar kwam niet ver. Hij liet zich onderweg afleiden door spelende kinderen. Hij vroeg aan mensen die hij tegenkwam belangstellend hoe het met hen ging, wat ze verlangden. En zo nu en dan stak hij een helpende hand uit.

De eerste broer stierf ergens langs de weg, onbekend en onbemind. Maar toen de tweede broer stierf, kwamen mensen van alle kanten. Hij werd betreurd en liefdevol herinnerd. De beide broers staan natuurlijk symbool voor mensen van alle tijden. We zijn allemaal op weg naar plekken waar we geluk hopen te vinden. Soms is de verleiding groot om met ferme stappen snel thuis te komen. Dan hebben we geen tijd voor anderen die langs de kant staan en om hulp vragen. In onze samenleving lijkt soms alles te gaan om carrière en aanzien. Horen bij de besten.

In de zgn. ‘zaligsprekingen’ uit de Bergrede prijst Jezus juist mensen, die niet vol zijn van zichzelf, niet vol zucht naar rijkdom of macht. Mensen die hun eigen leegte voelen en zoeken naar een diepere zin. Mensen die oog hebben voor elkaar. De Mensenzoon is niet gekomen om gediend te worden, maar om te dienen en zijn leven te geven als losgeld voor velen. Jezus herkende zich in het visioen van Jesaja 53 over de dienaar, die het lijden der mensen op zich neemt. Zo moet het ook zijn in onze gemeenschap. De kerk is daar waar mensen dienen en de pijn van anderen verlichten.

PLK


GEBED Gebed voor de bisschoppensynode ‘Voor een synodale Kerk: communio, participatio, missio’ (2023). Deze gebedskaart is een uitgave van de Nederlandse Bisschoppenconferentie (rkkerk.nl). Foto: Ramon Mangold

Wij staan voor U, Heilige Geest, terwijl wij bijeenkomen in uw naam. U alleen hebben wij om ons te geleiden, maak dat U thuis bent in ons hart; leer ons de weg die wij moeten volgen en hoe wij deze moeten gaan. Wij zijn zwakke mensen en zondaars; laat niet toe dat wij de wanorde bevorderen. Laat onwetendheid ons niet op de verkeerde weg brengen, noch partijdigheid ons handelen beïnvloeden. Maak dat wij in U onze eenheid vinden, opdat wij samen kunnen gaan naar het eeuwige leven  en ons niet verwijderen van de weg van de waarheid en van wat juist is. Dat alles vragen wij U, die overal en in iedere tijd werkzaam bent, in de gemeenschap van de Vader en de Zoon, in de eeuwen der eeuwen. Amen