Zaterdag 31 december Oudejaarsviering

Nieuwjaar 2023 Feest van Maria, de moeder Gods

Numeri, 6, 22-27; Lucas 2, 16-21

Inleiding

Op de vooravond van het nieuwe jaar komen wij samen rond het Woord en de tafel, in de naam van onze God, die ons van dag tot dag en van jaar tot jaar wil zegenen. Wat betekenen deze woorden voor ons? We vieren vandaag ook het Moederschap van Maria, de gezegende onder de vrouwen. Zij bewaarde alles in haar hart. Daarmee gaat zij ons voor in een levenswijze, waarin we niet meteen alles hoeven begrijpen, niet meedrijven in de waan van de dag, maar met aandacht voor wat gebeurt ruimte bieden voor wat van Godswege op ons toekomt. Mogen we inspiratie ontvangen voor deze levenswijze.

Overweging

We beginnen vannacht aan een nieuw jaar en we zullen elkaar ongetwijfeld al het goede en Gods zegen voor de komende tijd wensen. En dat doen we ook in deze viering. Maar wat is dat eigenlijk, gezegend worden? Wat zegt de bijbel erover en wat betekent het in ons leven? Hopen wij voor het komende jaar op een bijzondere zegen voor ons leven? Anderzijds: zullen wij ook elkaar tot zegen zijn?

In de bijbel is sprake van drie vormen van zegenen: God die zijn schepselen zegent, mensen die elkaar zegenen en mensen die God zegenen. Met de eerste twee zijn we misschien het meest vertrouwd. Dat we Gods zegen af en toe hard nodig hebben, beseffen we hier allemaal, en wel vooral in tijden dat we het moeilijk hebben. Zeker de ouderen onder ons zullen al vaak in hun leven beseft hebben dat we, als het erop aankomt, het leven niet in eigen hand hebben. We zijn ten diepste kwetsbare mensen. Mede in dat licht is het ook belangrijk dat wij elkaar zegenen en tot zegen zijn in goede en kwade dagen.

Maar hoe kun je God zegenen? Wat moeten we ons daarbij voorstellen? In het zegenen (of prijzen) van God brengen mensen tot uitdrukking dat zij God in hun leven willen betrekken. Gezegend worden gaat altijd gepaard met een opdracht, een zending. Wie gezegend wordt krijgt een bepaalde verantwoordelijkheid. En wie God zegent zegt daarmee de opdracht te aanvaarden om de komst van Gods Rijk te helpen bevorderen.

In de eerste lezing uit het boek Numeri hoorden we hoe Aäron en zijn zonen, de helpers van Mozes, de zegen zouden moeten uitspreken. Het gaat in die zegenwens om drie elementen, oplopend in belangrijkheid. Volgens Joodse geleerden gaat het eerste gedeelte om een zegen voor puur menselijke zaken, zoals kinderen, een goede gezondheid en een redelijk inkomen. “De Heer moge u behoeden”. Het tweede gedeelte zou betrekking hebben op een spiritueel leven, in het licht van de Tora, een leven zoals bedoeld door God. “Moge de Heer de glans van zijn gelaat over u spreiden en u genadig zijn”. De climax zit in de derde zegenwens: Gods toewending leidt uiteindelijk tot het geven van sjalom, vrede, innerlijke rust. “De Heer verheffe zijn aangezicht over u en geve u vrede”.

Onze liturgie van de zondag wordt meestal afgesloten met deze prachtige zegenwens. Maar ook op andere plaatsen in de liturgie komen zegenwensen voor. De viering begint doorgaans met de woorden: “De genade van onze Heer Jezus Christus, de liefde van God en de gemeenschap van de heilige Geest zij met u allen”. De evangelielezing wordt geopend met: “De Heer zal bij u zijn”. Met als antwoord: “De Heer zal u bewaren”. Wij wensen elkaar dus toe dat God ons mag zegenen, dat Hij naar ons om mag zien en dat wij ook elkaar tot zegen mogen zijn.

Wat mogen we hopen of verwachten als we Gods zegen vragen voor het komende jaar? Niet dat we daarmee gevrijwaard zullen zijn van alle pijn en teleurstelling. Ik geloof niet dat God ons leven zo in detail regelt. Wel mogen we erop vertrouwen dat ons leven, ondanks alles, in Gods hand is. Dat ons leven geborgen is in Gods liefde. Ook het komend jaar mogen we er weer op vertrouwen dat God op ons toekomt. Het initiatief ligt aan zijn kant. Wij hoeven er slechts voor open te staan en eventuele barrières op te ruimen.

Maria kan daarbij ons tot voorbeeld zijn. Wij vieren het feest van de Moeder Gods. Als geen ander durfde Maria erop vertrouwen dat wat God in haar leven bracht, goed zou zijn. Ook al begreep zij er soms niets van en moest zij later hevig lijden, alles in haar leven draaide om wat zij zag als Gods wil. “Mij geschiede naar uw woord”. Zo lezen we in het evangelie: “Maria bewaarde al deze woorden in haar hart en overwoog ze bij zichzelf”. En juist daarom werd ze door de engel genoemd: “de gezegende onder alle vrouwen”. Altijd aan God toegewijd en daarom geschikt om moeder van Gods Zoon te worden. Als we een beetje zoals Maria in het leven durven staan, mogen we vertrouwen op Gods zegen voor de komende tijd, hoe moeilijk het leven soms ook is. En laten we elkaar het goede toewensen, ‘bene-dicere’, dat is Latijn voor zegenen. En mogen we elkaar ook in het nieuwe jaar, waar mogelijk, tot zegen zijn. Concreet, elkaar het gelaat toewenden, elkaar behoeden en elkaar genadig zijn. Dan zegenen we God, in elkaar.

PLK