15 mei 2022, Heiligverklaring Titus Brandsma
Overweging zondag 15 mei 2022
Het korte evangelie van deze zondag komt na een belangrijk moment in het lijdensverhaal van Jezus. We zijn in de bovenzaal van het Laatste avondmaal in Jeruzalem., waar Jezus een toespraak houdt voor zijn apostelen. Hij leert hen onder meer over de onderlinge liefde en eenheid., de innige band tussen Vader en Zoon en , door de voetwassing, leert hij hen de taak van een slaaf op zich te nemen. Dan komt het moment dat Judas, de verrader, de ruimte verlaat, want Satan was in hem gegaan. Hij ging weg, het was nacht, zo staat er geschreven…
En direct daarna volgt deze evangelietekst. Na het duistere moment volgt een teken van licht. Het moment van de verheerlijking van de Mensenzoon en van God in Hem is aanstaande. En ook, opnieuw een oproep, een gebod tot liefde onder elkaar. “jullie moeten elkaar liefhebben, zoals ik u heb liefgehad, zo moet ook jullie elkaar liefhebben. Hieruit zullen allen kunnen opmerken dat jullie mijn leerlingen zijn: als jullie de liefde onder elkaar bewaart.
Ubi caritas et amor, Deus ibi est, Waar vriendschap heerst en liefde, daar is God. Deze tekst is ons bekend. Deze hymne wordt gezongen met name op Witte Donderdag bij het ritueel van de voetwassing. Hoe herkenbaar zijn deze woorden dat wanneer we echte vriendschap en ware naastenliefde ervaren, we Gods aanwezigheid ervaren, dat God onder ons woont. Want God is liefde. Maar we moeten helaas ook concluderen dat wij als kinderen van de mensheid door de eeuwen heen, als de leerlingen van Jezus van deze tijd, dat wij de liefde onder elkaar niet altijd hebben bewaard. Gedurende de eeuwen heen raakten de kerken en geloofgemeenschappen verdeeld tussen Oost en West en in het Westen in rooms katholiek, protestant en anglicaans. Dit is maar een grove schets. Het christendom kent vele kleuren en varianten vandaag de dag. Voor de één een verrijking voor de ander een pijn aan gemis van eenheid.
En toch, we zijn als christenen meer één dan het soms aan de buitenkant lijkt. Er is veel meer eenheid in die verscheidenheid, wat ons bindt, daar ben ik van overtuigd. Een weg naar een nieuwe tijd, van vriendschap waar Gods woning zal zijn onder de mensen. Wij zijn het ene volk en Hij God met ons, onze God.
Dan zal “Hij alle tranen van hun ogen afwissen en de dood zal niet meer zijn, geen rouw, geen geween, geen smart zal er zijn, want al het oude is voorbij.
Moge dit visioen werkelijkheid worden in de Oekraïne in deze rampzalige oorlog waardoor de onderlinge relaties tussen de diverse Orthodoxe kerken, (denk dan aan die van Rusland en de Oekraïne) zwaar worden beproefd. In deze duistere momenten van oorlog en geweld, slachtoffers en vluchtelingen blijft het zoeken naar lichtpuntjes van geloof en hoop en liefde.
Dat geeft het levensverhaal van Titus Brandsma ons, die lichtpuntjes dat zelfs in donkere momenten, Gods liefde toch de uitweg is naar die nieuwe hemel en die nieuwe aarde. De laatste maanden van zijn leven werd hij gevangen gehouden in concentratiekamp Dachau, in een gedeelte voor geestelijken van alle gezindten. Het was een plek op aarde waar de duivel de baas was, maar de hemel was met hen. De naastenliefde maakt het verschil.
Om te eindigen met woorden van Titus Brandsma uit 1934:
De ogen van de liefde
Alles voor allen
Meeleven met elkaar, belangstelling in elkaar.
Geen hinderlijke belangstelling.
Rekening houden met de geslotenheid van bepaalde karakters.
De mensen menen het zoveel beter dan zij het doen.
Daarom verdraagt de liefde alles.
Wat verdraagt Onze Lieve Heer.
Hoe ziet Hij de dingen anders dan wij.
Met de ogen van God, mensen en dingen bezien.
Met Hem ze beminnen.
Zich erop toeleggen elkaar te dienen.
Onthechting en nederigheid zijn gezellinnen van de liefde.
Alle drie voorbereiding tot het leven van gebed.
Het is wenselijk de zelfverloochening
zoveel mogelijk positief te zien,
dat wil zeggen: als de positieve wil
te doen wat de liefde vraagt
met opoffering van zichzelf.
Amen.