25 december 2018, Kerstmis 2018
Kerst dagmis 2018 in TB
Jesaja 52, 7-10; Hebreeën 1, 1-6; Johannes 1, 1-5.9-14
Heden is u een Redder geboren, in de gedaante van een pasgeboren kind, zo zongen de engelen 2000 jaar geleden. En elk jaar, wanneer wij weer rond de kribbe van dit kind bijeen komen, hopen we en vertrouwen we erop dat deze boodschap ook voor ons geldt, heden. Want waarom zouden we anders feestvieren?
Maar waarvan komt dit kind ons redden en willen we eigenlijk wel van iets gered worden? Jesaja heeft het in de eerste lezing over een vreugdebode die vrede aankondigt. Hij belooft ook licht en verlossing voor een volk dat wandelt in het donker, dat woont in doodse duisternis.
In hoeverre is dat vandaag herkenbaar? Kunnen wij ook wel wat licht gebruiken? Soms krijg je de indruk dat wij in de wereld van nu de weg een beetje kwijt zijn. Er heerst veel onzekerheid over de toekomst, er is weinig overeenstemming in de samenleving over wat belangrijk is in het leven, mensen bestoken elkaar soms met haat en nijd. Er lijkt weinig sprake van een harmonieuze of verlichte samenleving.
In onze kerk lijkt het al niet veel beter. Aan verhalen over misbruik door priesters en religieuzen lijkt maar geen eind te komen. Het is moeilijk in een periode als deze je geloof in de kerk en haar bedienaren overeind te houden en je kunt je soms haast schamen om nog katholiek te zijn. Hoe kan je in zo’n zwarte tijd nog iets van de vreugde van kerstmis ervaren? Durven we te erkennen dat ook de kerk zelf (dat zijn wij met zijn allen) hard verlossing nodig heeft?
En dan worden we in onze parochie ook nog eens getroffen door een grote brand, waardoor onze medeparochianen in Bovenkerk voor de tweede keer in korte tijd dakloos zijn geworden. De uitdrukking licht in duisternis klinkt dan wel erg wrang.
Maar ook in ons privéleven kan het soms nacht zijn: grote zorgen over de toekomst, teleurstellingen in het gedrag van vrienden of kinderen, ziekte van dierbaren, maar misschien ook knagende schuldgevoelens en minachting van jezelf. Niemand blijft een flinke portie leed in het leven bespaard. En hoe kan je dan positief in het leven blijven staan? Welke redding valt er van het kerstkind te verwachten?
Met kerstmis horen we het onbegrijpelijke verhaal dat God mens geworden is, het Woord is vlees geworden, zegt de evangelist Johannes. Waar Gods woord vroeger via profeten tot de mensen kwam, wordt Gods gelaat nu zichtbaar in een nieuwgeboren kind. En hoe is dat gebeurd? Midden in de nacht, ergens in een uithoek van de wereld. Er was voor Hem eigenlijk geen plaats, zelfs niet in de herberg. Een voerbak vormde zijn wieg. De machtigen der aarde, zoals keizer Augustus en koning Herodes, hadden geen oog voor Hem. Alleen enkele eenvoudige herders stonden open voor de boodschap van de engelen. Een vreugdevolle boodschap, want in dit nieuwe mensenkind zou God zelf aan het licht komen. En dit Licht zou de mensen, die het konden aanvaarden, vrede brengen en tot geliefde kinderen van God maken.
Kunnen wij hier nog wat mee? Onze wereld lijkt zo anders. Wij moeten elke dag presteren, vaak meer dan ons lief is. Om een beetje mee te tellen moeten we voldoen aan allerlei normen. We maken ons druk om onze status, onze carrièrekansen, onze salarisverhoging en onze bonussen. We spiegelen ons aan belangrijke vrienden of kennissen en zijn bang dat we falen en op een dag definitief door de mand zullen vallen. We sloven ons uit en blijven toch met het gevoel zitten dat niemand van ons houdt. Anderen hebben wellicht het gevoel dat het leven maar grijs en zinloos is. Waar leef ik nog voor? Niemand zit er op mij te wachten. En wat moet je dan met zo’n aankondiging: Heden is u een Redder geboren? Een licht voor de wereld. Wat voor nieuws heeft Hij dan wel?
Het goede nieuws van Kerstmis lijkt allereerst te zijn: zoek het geluk niet in het grote of machtige. De liefde van God openbaarde zich juist in het kleine, het meest eenvoudige. Om je als mens geliefd te weten, hoef je niet aan allerlei eisen te voldoen. Je bent al in goede handen. Jezus zal later zeggen: je naam staat geschreven in Gods hand. Durf vanuit die ervaring te leven. En Hij zal eraan toevoegen: geef die ervaring van liefde aan elkaar door. “Wat je wilt dat jou geschiedt, gun dat ook een ander. Want we zijn allen kinderen van dezelfde Vader”.
Dit is in één zin wat wij vieren vandaag: God gelooft in ons, zelfs wanneer wij niet meer in onszelf geloven. Ook wanneer we maar een keer per jaar in de kerk komen. God werd mens in de meest nederige omstandigheden. Als we Hem zoeken moeten we niet zijn bij de machtigen der aarde, maar bij de eenvoudige mensen. Met kerstmis worden wij uitgenodigd Christus opnieuw geboren te laten worden in ons hart. Daarvoor moeten we zelf klein durven worden als een kind. In dat hart, op de plaats waar je je wellicht verlaten, ziek, ellendig voelt, daar zal God op je wachten en je bevrijden van al je zorgen, schuld en angst. En juist daar ook worden we op weg gezet naar elkaar, om ook elkaar te bevrijden. Want wij vormen de handen en voeten van God op aarde. En daarin mag iedereen meedoen, iedereen mag er zijn, met zijn mooie kanten, maar ook met zijn beperkingen en schaduwkanten.
Heden is u een Redder geboren, een Licht voor de wereld. Dat is de blijde boodschap die de Kerk vandaag, in navolging van Jesaja en de engelen, opnieuw mag verkondigen. Mensen die op zichzelf zijn teruggevallen, afgesneden van het echte leven, worden uitgenodigd zich weer te laten inspireren door de heilige Geest van God. Laten we proberen de klap van de brand zo goed mogelijk op te vangen en elkaar te ondersteunen. Daarvoor zal het soms nodig zijn om een beetje op te schuiven en wat ruimte voor elkaar te maken. Als we dat doen zullen we, in navolging van Jezus, kunnen zeggen: Abba, Vader. We mogen weer ervaren dat we geliefde kinderen van God zijn. En we zullen elkaar herkennen als zusters en broeders, kinderen van diezelfde Vader. We zullen minder opgesloten zijn in onszelf, meer gericht op elkaar. En we zullen iets bijdragen aan de vrede waarover de engelen in deze nacht zongen. Dan wordt het misschien toch nog een zalig kerstfeest en een gezegend Nieuwjaar.
PLK, 25.12.18