14 augustus 2016; Vuur en lef
20C 14 augustus 2016 TB Vuur en lef Jeremia 38, 4-6.8-10; Hebreeën 12, 1-4; Lucas 12, 49-53 Meestal stellen we ons Jezus voor als een vredelievend iemand, die geen mens kwaad doet. Maar soms kan Hij uit zijn slof schieten, zoals toen hij het tempelplein schoonveegde van kooplieden. Ook in zijn contact met de Farizeeën en Schriftgeleerden kon Hij soms fel uit de hoek komen. En vandaag horen we Hem zeggen dat Hij ons eerder vuur en verdeeldheid komt brengen dan vrede. Wat is dat voor vrede die Hij hier afwijst en welk vuur dient hiervoor in de plaats te komen? Om die vraag te beantwoorden moeten we ons ervan van bewust zijn dat Jezus steeds op zoek was naar waarheid en gerechtigheid, vooral voor de zwakkeren in de samenleving. En om waarheid en gerechtigheid te bevorderen heb je moedige mensen nodig, die met vurig enthousiasme en tegen alle verdrukking in, aan het werk zijn. Soms zelfs met gevaar voor eigen leven. Onlangs zag ik een aflevering van het programma De Pen & Het Zwaard, over het moedige werk van journalisten in een omgeving waar de waarheid door de machthebbers niet op prijs gesteld wordt. In dit geval Rusland, waar kritische verslaggevers soms met de dood bedreigd worden. Op de vraag of dit werk niet angstig maakt, werd geantwoord: Ik ben niet bang, dood gaan is niet het ergste. Een zinloos leven, waarbij je je principes verloochent, dat is pas erg. Om het geluid van de machthebbers of van de dominante cultuur van de samenleving tegen te spreken heb je lef nodig. Als je ervan overtuigd bent dat sommige dingen niet goed gaan, dat er verandering nodig is waarop de meeste mensen niet zitten te wachten, wordt er moed en uithoudingsvermogen gevraagd. Vuur en enthousiasme om mensen mee te krijgen, al is het maar een kleine groep. Deze moedige journalisten doen me denken aan Jezus. Ook Hij stak zijn nek uit om de opdracht, die Hij van zijn Vader ontvangen had, te vervullen. Hij ging consequent voor wat Hij zag als de ware interpretatie van de Thora. Het bracht Hem in conflict met de religieuze leiders en het koste Hem uiteindelijk zijn leven. Maar Hij verkwanselde zijn boodschap niet, toen Hij met de dood bedreigd werd. Hij moet de spanning wel gevoeld hebben toen Hij zei: "Ik moet een doop ondergaan, en hoe houd ik het uit tot die volbracht is?" Profeten die een voor de machthebbers onwelgevallig geluid laten horen, lopen altijd gevaar. We hoorden het ook in de eerste lezing. Jeremia geeft de politieke leiders een advies dat ze liever niet krijgen. Ze zijn bang dat het volk verdeeld raakt en besluiten zich van hem te ontdoen. Later wordt Jeremia door het ingrijpen van een ambtenaar alsnog gered. Overal waar machthebbers met geweld de samenleving knevelen, gaat het vrije woord verloren. We zagen het de afgelopen decennia in landen als Chili en Argentinië. Slechts kleine groepjes van ‘dwaze moeders’ en iemand als bisschop Romero durfden openlijk protest te laten horen en waarheid en gerechtigheid te eisen. Hoe moedig zijn wij? Jezus spoort ons aan het vuur brandend te houden, ook als dat ons in conflict brengt met onze eigen familie. Dan komt het wel dichtbij. Maar het is wel realistisch. Het valt soms niet mee om vast te houden aan wat je ten diepste gelooft en dierbaar is, als je hele omgeving zich van je afwendt. Maar juist dan, zegt Jezus, komt het erop aan je te laten leiden door het vuur van de heilige Geest. Als we luisteren naar wat diep in ons hart leeft, zullen we weten wat ons in het leven te doen staat, zelfs als daarmee soms de lieve vrede bedreigd wordt. Navolgers van Christus, die wij willen zijn, moeten iets in zich dragen van een waaghals. Mensen die een protestbord omhoog durven steken, als iets echt belangrijk is. Die durven zeggen: en toch… Niets is zo smakeloos als een consumptiechristendom dat tot niets verbindt. In de Hebreeënbrief moedigt Paulus ons aan te strijden tegen de zonde. De zonde staat voor alles wat ons van dat vuur van Christus kan afhouden: wegkijken van onrecht, onverschilligheid voor misstanden en eenzaamheid. Christenen zijn, als het goed is, geen mensen die alles met de vredige mantel der liefde bedekken. Echte liefde en vrede is iets anders. Deze veronderstelt een open oog voor alles wat leugen en onrecht inhoudt. Wie resoluut voor Christus kiest, komt onvermijdelijk in botsing met zijn omgeving. Soms, leerde ik uit diezelfde serie De Pen & Het Zwaard, nu over Myanmar, kan een klein kritisch TV-station, een belangrijk effect hebben op de samenleving. Dat zou ook moeten gelden voor de kleiner wordende christelijke gemeenschap in ons land. Jullie zijn het zout der aarde, zegt Jezus. Zonder zout wordt het een laffe hap. Met zout wordt het pittig, soms zelfs wat onrustig. Durven we die rol aan, zijn we zo dapper? Mogen wij zulke moedige mensen zijn of worden. Amen. PLK