4 januari 2015 : Openbaring van de Heer. Zoekend geloven
Openbaring van de Heer 2015
Van harte welkom op dit tweede en grote Kerstfeest.
De kerk zit niet zo vol als in de Kerstnacht
toen wij de Geboorte van de Heer herdachten.
Die nacht hoorden we over de herders
als eerste getuigen aan het joodse volk dat Christus de Heer is.
Toch is het feest van de Openbaring van de Heer een groter feest:
Het Kind Jezus komt ook voor de volken, de niet-joden.
Hij komt voor ons die zonder Hem
de waarachtig en eeuwige God niet zouden kennen.
Wijzen uit het Oosten zijn er de eerste getuigen van
dat het Licht van Christus wereldwijd straalt
en dat wij daarin mogen wandelen.
Zijn licht gaat over ons op en schenkt ook ons toekomst
wanneer wij dit Licht toelaten in ons leven. Helaas doen we dit niet altijd.
Willen we bidden om Gods ontferming over ons in de Kyrielitanie.
Overweging
Op de vraag aan de bekende godsdienstpsycholoog Han Fortman waarom hij nu vond dat het katholieke geloof het ware geloof is, antwoordde hij met de spitse opmerking: “het katholiek geloof is het ware geloof omdat het zoveel heidendom bewaard heeft”. Iedereen die dat hoorde stond verbaasd over dat antwoord.
“Nu”, legde Han Fortman uit, “de wijzen uit het Oosten waren zoekende mensen die uiteindelijk vonden waarnaar ze ten diepst verlangen. Ze verlangden een Koning om te dienen. Ze vonden hem in een kind. Deze wijzen waren niet-joden. Anders gezegd: zijn waren uit de volken, heidenen. Zij kenden de God van Israel, van het joodse volk niet. Maar toen ze hem herkenden gingen ze van Hem getuigen. Het licht van Christus straalt wereldwijd.”
Het woord heidenen vinden we geen sympathiek woord. Bovendien, heidenen en ongelovigen vallen niet samen. Er zijn veel soorten godsdiensten en gelovigen.
Maar, zou je je kunnen afvragen, zijn andere godsdiensten en zijn anders gelovige mensen dan geen zoekers op weg naar het geloof in Christus? Misschien wel.
Meer nog: zijn er naast de Schrift – de joodse bijbel - en de overlevering van de apostelen - het evangelie - ook andere godsdiensten bronnen van christelijk geloof?
In de vorming van de katholieke traditie zijn heel veel van oorsprong heidense elementen verchristelijkt, tot Christus, gebracht. Zelfs ons Kerstfeest heeft een heidense oorsprong. We vieren het feest van de Onoverwinnelijke Zon. Hij staat het verst van ons af, maar keert op 25 december naar ons terug. Christus is onze zon.
De oudste kerken werden gebouwd op de fundamenten van tempels. Bronnen werden geheiligd door ze tot water voor het doopsel te bestemmen.
De katholieke traditie heeft het zoekende geloven van mensen en dus ook gelovige zoekers altijd positief gewaardeerd.
“Hoeveel wegen zijn er naar God?”, vroeg een journalist aan Joseph Ratzinger, die nu emeritus paus Benedictus XVI is. De kardinaal antwoordde: “ Er zijn zoveel wegen naar God als er mensen zijn!”.
Andere godsdiensten en hun gelovige belijders zijn, als ze oprecht zoeken, op weg naar Christus. In het licht van Christus zullen alle godsdiensten gezuiverd kunnen worden van wat niet goed of minder goed is. Wat goed en waardevol is zal kunnen worden opgenomen in het wereldwijde katholieke geloof. Het katholiek geloof bewaart de schatten van de heidenen omdat die schatten gegeven zijn aan het Christuskind. Bij Fortman en bij Ratzinger is het woord “zoeken” essentieel.
Het zoeken van de wijzen is in zekere zin het tegenbeeld van het weten van de geleerden. Een wijze – ook als hij veel weet – zal altijd verder kijken dan hij al weet.
Een wijze staat open voor nieuwe en verrassende inzichten.
Geleerden daarentegen kijken of hun theorie klopt en of nieuwe gegevens binnen de grenzen van hun theorie kunnen vallen. Wat niet wetenschappelijke bewezen kan worden is dan niet waar. Iets nieuws kan hun theorie onderuit halen. Daar houden geleerden niet van. Voor een wijze biedt het nieuwe juist perspectieven om verder te denken. Zoekende wijzen helpen ons verder te kijken dan wat we al weten en wat we geloven.
Aan de Nijmeegse universiteit werkt een hoogleraar sterrenkunde. Heino Falcke is zijn naam. Naast zijn baan als hoogleraar is hij ook voorganger in protestantse Woord – en gebedsdiensten in zijn woonplaats in Duitsland. Of hij gelooft in de kerstster? Falcke zegt dan: het verhaal heeft een heel symbolische betekenis: Jezus is het ware licht. Maar dat wil niet zeggen dat er toen geen bijzondere verschijnselen waren. Het kan best zijn dat wijzen door het zien van een bijzonder samenstel van sterren, op zoek gingen naar waar ze op hoopten. Ze hoopten op een nieuwe koning die licht en vrede zou brengen in de wereld. Ze zagen het verschijnsel als aanwijzing en gingen vol enthousiasme op zoek. “Als wetenschapper kan ik me wel vinden in deze wijzen. Niet stil staan maar op zoek gaan. Op zoek gaan naar wat je ten diepste verlangt”, zegt de sterrenkundige.
Godsdiensten en wetenschappen kunnen wegen zijn naar wat mensen ten diepst verlangen. Wij kunnen met de wijzen van het evangelie van Mattëus mee lopen.
Maar wat verlangen we dan? Wat is een diep verlangen dat in alle godsdiensten en wetenschappen door klinkt? Misschien kunnen we dit af lezen aan de geschenken die de wijzen mee brengen. Goud , wierook en mirre zijn symbolen.
Het goud staat voor het verlangen dat iedere mens in welvaart en welzijn kan leven.
De droom van een wereld waarin iedere mens het goed heeft, is een diep verlangen dat iedere godsdienst schuilt.
De wierook staat voor de eerbiediging van iedere mens. Het gaat om mensenrechten. Gerechtigheid. Om de onschendbaarheid van iedere mens omdat hij Gods beeld in zich draagt. Een mens mag nooit een verhandelbaar ding zijn of object van winst.
Een mens als beeld van God is méér van God dan van zichzelf. Iedere godsdienst zal dat beamen.
De mirre staat voor vrede, kalmte en rust. Het is zalf die olie op de wonden van de samenleving is. Het verkoelt de verhitte gemoederen en het verwarmt de koude manier waarop mensen met elkaar om kunnen gaan. Het diepste verlangen is vrede.
Alle godsdiensten streven ernaar.
De wijzen – uit de volkeren - hadden een diep verlangen naar een nieuwe wereldorde: welvaart, eerbied en vrede voor iedere mens. In Jeruzalem – centrum van de joodse godsdienst - leren zijn uit de Schrift dat zij verder moeten zoeken. Niet het weten helpt ons verder, maar het zoekende op weg gaan.
Ze komen aan bij wat volkomen onverwacht voor hen was: een stralend kind.
Zou dit kind onze diepste verlangens kunnen vervullen? Zij wéten het niet, maar wagen het er op. Ze delen hun goud. Ze brengen hem eerbied. Ze ervaren iets van vrede. Hun zoektocht is voorlopig ten einde. Hun verlangen vervuld. Het licht van Christus is over hen opgegaan.
De wijzen helpen ook ons vandaag verder te kijken. Ze willen ons begeleiden op onze weg naar Christus toe. Ze sporen ons onze diepste verlangens onder woorden te brengen en die te delen met alle mensen van goede wil. We kunnen leren van ervaringen van andere mensen. Wij kunnen hun schatten en de onze met elkaar delen.
Als alle godsdiensten met al hun verschillen in vrede leven en elkaar bestaansrecht gunnen, dan zal de wereldvrede mogelijk zijn. We kunnen elkaar ontmoeten in Bethlehem en in de zorg en de eerbied voor het Christuskind dat wij daar vinden. Amen.
Voorbede
Pastor
Zoeken wij de Heer opdat wij onze beden tot Hem kunnen richten
en Hij ons zal verhoren.
Lector
Om welvaart in heel de wereldsamenleving.
Dat alle mensen een goed leven mogen hebben:
brood, drinken en een dak boven het hoofd.
Maak ons bereid ons goud te delen met hen die tekort komen.
S T I L T E Laat ons bidden.
Lector
Om eerbied voor ieder mensenkind.
Dat wij in iedere mens het beeld van God ontdekken.
Behoed ons voor mensenhandel en voor winstoogmerken in de zorg voor zieken en hulpbehoevenden.
Maak ons bereid iedere mens als medemens te eerbiedigen.
S T I L T E Laat ons bidden.
Lector
Om verdraagzaamheid en begrip voor mensen die anders geloven
en voor hen die niet tot geloof kunnen komen.
Dat wij de diepste verlangens van andere godsdiensten
en van ongelovigen willen erkennen.
Maak ons bereid met iedere mens van goed wil op zoek te gaan
naar manieren om onze verlangens te realiseren.
S T I L T E Laat ons bidden.
Lector
Wij bidden voor onze geloofsgemeenschap.
Voor mevr. An Huyerman en voor mevr. Joke Boon die de ziekenzalving hebben ontvangen. Dat zij komen tot kalme overgave aan God die hun toekomst wil zijn.
Voor onze zieken: thuis, in het ziekenhuis en verpleeghuis. Om goede moed en beterschap.
Voor de jarigen in ons midden: om gezondheid en geluk in het komend jaar.
Voor onze eigen intenties en die in het intentieboek.
… voorlezen … Om verhoring van deze gebeden op voorspraak van de H. Anna en de Zalige Titus Brandsma.
Pastor
Wij brengen onze overledenen voor uw Aangezicht en noemen de namen van de familie van Nes- Bosman; overleden familie Pitlo- Lekanne Deprez, Madeleine Rijke en familieleden Rijk; Jan Bannenberg; Henk Wagemaker; Louis Hendrikx;
Hans Hanckel ; Cees Bartels; Jos Helsloot, overleden ouders.
Mogen zij die Christus gezocht hebben , overstraald worden door Zijn Licht en voorgoed gelukkig zijn. S T I L T E Laat ons bidden.
Pastor
Maak ons tot zoekende mensen die groeien in wijsheid
opdat wij u vinden als Bron van Licht en Leven.Amen