28 december : H. Familie. Familis is wie de wil van de vader doet
Heilige Familie 2014
Van harte welkom in deze viering.
Juist met kerstmis besef je hoe fijn het lid van een familie te mogen zijn.
Of andersom: juist met kerstmis voel je het pijnlijke gemis aan familie
Wij hebben in West Europa aan beperkt beeld van familie: grootouders, ouders, kinderen. Eventueel nog ooms tantes en neven en nichten. Dan houdt het familiebesef wel op.
In de bijbel wordt een omgekeerde beweging gemaakt: Je bent eerst lid van het verbond met God die de gehele mensenfamilie bijeenhoudt. Vervolgens wordt je toevertrouwd aan het volk God van God en daarin weer aan een bepaald geslacht.
Wij vieren vandaag dat het Kind Jezus door zijn ouders – Josef en Maria – wordt opgedragen aan God. God geeft dit kind weer terug als drager van een beloftevolle toekomst. Jezus wordt in zekere zin Kind van ons allen.
Dragen wij zorg voor Hem? Kan hij de belofte die Hij in zich draagt met onze hulp vervullen?
Overweging
In onze samenleving is het niet meer zo duidelijk wat een gezin of een familie is.
De heilige Familie: Jezus , Maria en Jozef , wordt doorgaans niet als voorbeeld genomen voor de manier waar op mensen in gezinsverband leven.
Gezinnen zijn veelvormig geworden. Twee vrouwen of twee mannen kunnen tegenwoordig ook kinderen hebben. Soms zijn gescheiden ouders met hun nieuwe partners op goede voet en vormen ze voor de kinderen een hechte gemeenschap van vier volwassenen plus kinderen. Ook mensen die nog niet gehuwd of ongehuwd samen wonen, hebben kinderen.
De kerk houdt er wel andere idealen op na, maar beseft ook wel dat ze niet iedereen kan dwingen naar deze idealen te leven. Het gezin als hoeksteen van de samenleving is veelvormig geworden. Kinderen kunnen opgroeien binnen allerlei relatievormen tot volwaardige mensen. Het komt voor dat moderne ouders om het doopsel vragen van hun kind. Ook al is de leefsituatie niet overeenkomstig het ideaal van de kerk, dan toch kunnen deze ouders een goede godsdienstige opvoeding bieden.
In de kerk wordt er een synode gehouden over huwelijk en gezin. Leer en leven botsen daar behoorlijk. Het schijnt dat paus Franciscus vanuit zijn pastorale houding een ruimere blik heeft dan sommige andere bisschoppen. Voor hem gaat het leven boven de leer; de zorg om de kinderen boven de juiste relatievorm van de ouders.
Naast deze veelsoortige verbanden is het aantal mensen dat alleenstaand is groeiende. Die horen wel degelijk bij de samenleving. Velen zijn het uit keuze; anderen hebben de ware partner nog niet gevonden; zeer velen zijn alleen komen te staan door het overlijden van een partner. Voor deze mensen is het te hopen dat zij een andere vorm van leef verband vinden: vriendschapsrelaties, ontmoetingsgroepen, betrokkenheid bij vrijwilligerswerk in kerk en samenleving.
In het evangelie van Marcus horen we Jezus zeggen tegen Maria : “Wie zijn mijn moeder en mijn broeders? Dat zijn zij die de wil van de hemelse vader volbrengen.”
Familie – een heilige familie - is eerder Familie van God dan de een sociale eenheid van vader, moeder en kind/ kinderen.
In de lange lezing uit het evangelie van Lucas horen wij vandaag dat Josef en Maria hun kind Jezus aan God op dragen. In de tempel ontmoeten ze twee oude mensen:
Simeon , een man die in alles trachtte Gods wil te doen en Hanna, een vrouw die op heldere wijze over Gods belofte van bevrijding bleef spreken.
Twee mensen – Wet en Profeten – die samen de Schrift vertegenwoordigen;
de Bijbel die Jezus in zijn latere leven in praktijk zou brengen en voor leven.
Jezus is – zo getuigen zijn ouders en deze twee Bijbels gewortelde personen – is
méér kind van God dan van mensen. Maar als kind van God is het geen los individu.
Juist als kind van God is het deelnemer aan een nieuwe samenleving die gebaseerd is op liefde tot de naaste, gerechtigheid voor allen, vrede wereldwijd en welvaart voor iedereen. Dat zal zijn boodschap zijn!
Op 1 januari 2015 gaat er veel veranderen in ons land. Met name in de ouderenzorg de jeugdzorg, de zorg voor mensen die begeleiding nodig hebben om zich staande te houden in de samenleving. De maatregelen van de overheid zijn gericht op de mens als individu. Wat heeft iemand minimaal nodig om in leven te blijven? Als dat is vastgesteld, dan wordt verdere zorg voor deze individuen over gedragen aan de samenleving. Participatiesamenleving heet dat. Samenlevingsvormen als verzorgingshuizen, jeugdinstellingen, opvang van kinderen met een rugzakje, sociale werkplaatsen worden afgebouwd. Iedereen zal een dak boven zijn hoofd hebben en eten krijgen, maar zal zich zelf moeten redden of gered zien te worden.
De individuen van jonge leeftijd, met goede opleidingen, met mooie banen en met veel toekomstperspectieven komen steeds verder af te staan van de kleine mensen die steeds meer onzichtbaar worden in de samenleving.
Koning Willem Alexander zei dan wel in zijn kersttoespraak dat de samenleving niet bestaat uit 17 miljoen selfies. Wij horen bij elkaar en ieders bijdrage is nodig. Solidariteit behoort een grondwoord te zijn in onze maatschappij. De maatregelen van de overheid betekenen voor veel mensen vergroting van hun dagelijkse zorg en voor veel anderen grotere vereenzaming.
Aan het individualisme kan de idee van familie van God tegenwicht bieden. In de familie van God worden allereerst de kleinen en eenvoudigen geëerbiedigd, wordt er vooral omgezien naar de zorgbehoeftigen en vereenzaamden. Eerst wordt er gekeken naar wat nodig is en dan pas naar wat het kost.
Niet zoals in de maatschappij: bezuinigen op de gewone mensen om de welvaart van de geslaagden op peil te houden. In de familie van God – de mensen die de wil van de Vader willen volbrengen in Jezus’ geest – dragen de mensen verantwoordelijkheid voor het gemeenschappelijke goed. Dat is van meer belang dan werken voor eigen welvaart. In de familie van God worden kinderen en jongeren opgevoed tot mensen die hun talenten in zetten voor anderen in de samenleving.
De oorsprong van het nu wat kneuterige feest van de H. Familie was een protest tegen de industriële samenleving waarin de vaders zo lang moesten werken dat ze niet aan het gezinsleven konden deelnemen. Daarnaast waren er allerlei sociale problemen zoals de armoede van de grote gezinnen, het alcoholisme en de verruwing van de omgangsvormen. Het heilig huisgezin werd als ideaal beeld voorgehouden.
De heilige Familie als Familie van God kan ook nu klinken als een protest. Protest tegen het opgedrongen individualisme van de overheid. In plaats van ontwrichting van de samenleving klinkt er een boodschap heling en bevrijding. In de familie van God worden gebroken mensen geheeld. Worden de wonden van de samenleving genezen. Worden mensen niet alleen gelaten met hun zorgen, maar juist van hun zorgen bevrijd.
De oudere mensen Simeon en Hanna gaven het kind Jezus de Belofte van God mee. Waar mensen Gods wil doen zijn ze elkaars vader , moeder, elkaars kind en zus en broer. Met alle ontregelmatigheid kunnen wij toch één heilige Familie zijn wanneer wij het ideaal hoog houden van Gods Koninkrijk in deze wereld.